Tema konferencije
Udruženja građana „Svjetionik“ i „ACED“ u saradnji sa Banja Luka College-om
ORGANIZUJU
MEĐUNARODNU NAUČNU KONFERENCIJU O SOCIJALNOM PREDUZETNIŠTVU – SEC 2014
30.9.2014. i 1.10.2014. godine BANJA LUKA COLLEGE – BANJA LUKA
„SOCIJALNO PREDUZETNIŠTVO – MODEL ZA SAMOZAPOŠLJAVANJE U BUDUĆNOSTI“
Ova Konferencija je podržana Evropske unije. Sadržaj je isključiva odgovornost Udruženja građana „Svjetionik“ i ni u kom slučaju ne predstavlja stanovišta Evropske unije.
Autor: Doc. dr Rajko Macura
Alternativne ekonomije
Uvod
Pojam socijalnog preduzetništva javlja se krajem osamdesetih godina dvadesetog vijeka u Italiji, ali i u drugim zemljama EU. Ovaj pojam se povezuje sa čitavim nizom proizvodno-poslovnih organizacija, čiji primarni cilj nije profit već ostvarenje socijalnih ciljeva. Socijalna preduzeća čak i kada ostvaruju profit, ne raspodjeljuju ga na osnovu vlasništva, ili uloženog kapitala, već ga, investiraju u jačanje preduzeća, sa ciljem što potpunijeg ispunjavaju misijue zbog koje su osnovano.
U zemlji kao sa nerazvijenom ekonomijom, kao štoje BiH, socijalno preduzetnioštvo je uslov održivog razvoja. Paraleleno sa idejom socijalnog preduzetništva javlja u Evropi, raste globalna svijest o neophodnosti održivog razvoja čovečanstva, zasnovanog na realizaciji tri grupe ciljeva: stabilnog ekonomskog razvoja, socijalne održivosti i održivog korišćenja prirodnih resursa. Iako ne postoji jedinstvena definisccija, u Evropi koncept socijalnog preduzeće se sve više koristi za identifikaciju “drugačijeg načina” poslovanja, koji nastaje kada su preduzeća posebno formirana za ostvarenje društvenih ciljeva (Social Business Initiative (SEC(2011) 1278)). Ideju održivog razvoja promoviše Organizacija Ujedinjenih Nacija a potvrđena je na više međunarodnih konferencija, počev od Rio de Žaneira, Nju Jorka i Johanesburga. Ova ideja je danas jedna od globalno najprisutnijih političkih, naučnih i kulturnih tema.
Socijalno preduzetništvo ima veliku ulogu u realizaciji koncepta održivog razvoja Koncept socijalnog preduzeća preklapa se sa tradicionalnim organizacijama socijalne ekonomije, kao entitet koji posluje kao socijalno preduzeće. To mogu biti udruženja, zaruge, humanitarne organizacije I sl. Socijalna preduzeća se rzlikuju od preduzeća iz konvencionalnih preduzeća po tome što imaju primarnu društvenu svrhu.
Socijalna ekonomija nije konkurent tržišnoj ekonomiji, ali u svakom slučaju je njen značajan socijalni korektiv i dopuna, prvenstveno u pogledu socijalne integracije i zapošljavanja. Kod socijalnih preduzeća podjela profita je ograničena, formiraju se razvojni finansijski fondovi, čije korišćenje je zasnovano na principima solidarnosti i uzajamne pomoći.
Savremena socijalna ili alternativna ekonomija nastala je na tradicionalnim modelima kooperativa. Na ovim prostorima, postoji višedecenijska praksa zadružnih saveza i kreditnih društava.
U EU ima dva miliona socijalnih preduzeća, što je 10% od ukupnog broja firmi. Učestvuju sa 6% zaposlenih, sa 4% u BDP i imaju preko 100 miliona korisnika usluga.[1]Prema rezultatima evropske istraživačke mreže EMES (Emergence of Social Enterprise) u Evropi je registrovano preko 40 različitih oblika udruživanja unutar socijalne ekonomije. Pri tome su najzastupljenija socijalna preduzeća i kooperative. Socijalna preduzeća mogu biti okrenuta prema različitim socijalnim programima, kao i pomoći ugroženim grupama kao što su djeca dece, invalidi, iznemogli i stari, bivši prekršioci zakona i ovisnici i dr. Radničke kooperative i preduzeća mogu biti produktivne i tržišno usmerene u oblasti proizvodnje i usluga. Ipak, najviše zastupljeni novi oblik čine socijalne kooperative koje Radničke kooperative i preduzeća koje služe zadovoljenju socijalnih potreba članova (lokalne) zajednice, najviše su zastupljene. One su održive samo uz stručnu i materijalnu pomoć, državne olakšice i saradnju sa institucijama vlasti. Zbog svog zanačaja, politika razvoja socijalnih preduzeća treba das u integrisane u strateške dokumente, kao što su Strategije za smanjenje siromaštva, Nacionalne strategije zapošljavanja, Strategije razvoja malih i srednjih preduzeća i da budu obuhvaćene reformama sistema socijalne zaštite.
S obzirom da su socijalne potrebe velike i da se loša ekonomska situacija najviše reflektuje na marginalizovane socijalne grupe, neophodno je da se osmisle alternativne mogućnosti prevladavanja problema ranjivih grupa,prvenstrveno nezaposlenih i siromašnih. U posljednjim decenijama, kako u Zapadnim zemljama, tako i zemljama u tranziciji, socijalne politike sve više se na nove oblike ekonomskih inicijativa koje se sa jedne strane mogu svrstati u treći sektor, a sa druge u preduzeća, jednim imenom u socijalna preduzeća. Poreklo i razvoj koncepcije Koncept socijalne ekonomije datira još od vremena razvoja kapitalizma u 18. i 19. vijeku kada su se počele osnivati grupe za samopomoć i druga udruženja bazirana na humanim principima.
Preteče socijalnih preduzeća nastale su u uslovima teških životnih uslova radničkih slojeva koji su nastojali da prevaziđu teškoće životnih uslova u vrijeme prvobitne akumulacije i da podstaknu aktivnosti koje nisu bile obuhvaćene socijalnom politikom. Brzo se širilo zadrugarstvo koje je u vezi sa sindikalnim pokretom i emancipacijom radničke klase.
Socijalna preduzeća u savremenom obliku pojavljuju se u Italiji krajem 1980. godine, i u sličnom obliku brzo širile su se u razvijenim zemljama Evrope tokom devedesetih godina.
Prema većini autora socijalna preduzeća se nalaze u području „trećeg sektora” i „neprofitnih organizacija”, jer sa njima imaju zajedničke karakteristike, kao što su : dobrovoljnost udruživanja, formalnu organizacionu strukturu i autonomiju u odlučivanju. Za socijalna preduzeća, specifično je da preduzimaju ekonomske poduhvate i popravljaju kvalitet života. Na taj način kreiraju nova radna mjesta I pomažu zapošljavanju i socijalnu integraciju dugotrajno nezaposlenih, prvenstveno invalida, nekih manjinskih grupa, migranata i drugih marginalizovanih slojeva.[2]
Istorisjki razvoj socijalnog preduzetništva
Na prostorima BiH, termini „socijalno preduzetništvo”, „socijalna ekonomija” ili „socijalno preduzeće” bili su nepoznati do početka posljednje decenije. Počeci socijalne ekonomije vezuju se za Francusku gdje su se još 1970. godine osnivale organizacije zvane kooperative, društva za uzajamnu pomoć i udruženja koja su formirala nacionalni savez ovih organizacija – National Liaison Committee for Mutual, Cooperative and Associative Activities CNLAMCA.
Nastanak savremeneih socijalnih preduzeća vezuje se za Italiju, gde su se krajem 1980. Godine. Ovaj model se danas promoviše u dokumentima Evropske unije. Slična preduzeća su se počela osnivati u drugim zemljama Zapadne Evrope. Prema rezultatima istraživanja EMES – Evropske istraživačke mreže, u Evropi je do sada registrovano preko 40 različitih oblika udruživanja koji bi se mogli svrstati u aktere socijalne ekonomije. Najčešće zastupljeni oblici alternativne ekonomije su socijalna preduzeća i kooperative.
Pojam „socijalno preduzeće” najviše se vezuje za način organizovanja trećeg sektora u nekim evropskim zemljama, posebno u Francuskoj i sjevernoj Italiji, dok se u nekim drugim zemljama, npr. u Njemačkoj, ovaj termin se povezuje sa prihvatanjem legislative Evropske unije (Borzaga, Defourny 2001).[3] Evropska unija je političkim i pravnim sredstvima u okviru nacionalnih politika, ali i putem programa podržala razvoj socijalnih preduzeća. Socijalna preduzeća mogu da zadovoljavaju socijalne i ekonomske ciljeve svojih članova ili da realizuju socijalne programe u zajednici i daju podršku marginalizovanim grupama.
Savremena socijalna preduzeća se od tradicionalnih kooperativa razlikuju po svojim ciljevima, aktivnostima, korisnicima i načinu organizovanja. U Evropskoj Uniji, socijalna preduzeća se uglavnom registruju kao udruženja građana. Više zemalja je zakonskim aktima predvidjelo posebne olakšice za socijalna preduzeća. Kao što je već rečeno, kolijevka savremenih socijalnih preduzeća je sjeverna Italija, gdje se ova preduzeća nazivaju cooperative. Profesor ekonomije na Univerzitetu u Trentu Borzagi [4] smatra da kooperative mogu biti produktivne i tržišno usmerene, u skladu sa principima slobodnog i profitno orijentisanog tržišta. Organizacije slične kooperativama pojavljuju se i u drugim zemljama, kao što su Španija, Belgija, Švedska i Finska, ali i u Latinskoj Americi.
Pojam socijalnog preduzetništva
Socijalno preduzetništvo je termin koji je široko koristi i može labavo primijeniti na širok spektar institucija i organizacija.
J Grigorije Dees , profesor prakse u socijalnom preduzetništvu , osnivač je Duke Univerzitetskog Centra za unaprjeđenje socijalnog preduzetništva, često se naziva “Ocem obrazovanja za socijalno preduzetničko”[5] , kategoriše pluralitet definicija socijalnih preduzeća u dvije osnovne: (a) Socijalna preduzeća, i (b) socijalne inovacije.[6] Socijalno preduzeće je usmjereno na dvostruki fokus: stvaranje ekonomske i socijalne vrijednosti.
U literaturi postoji veoma raznoliko definisanje socijalnog preduzetništva.Jedna grupa autora gleda na socijalnompreduzetništvo kao neprofitnu inicijativu u potrazi za alternativnim strategijama finansiranja ili sistemima upravljanja za stvaranje društvene vrijednosti.[7]. Druga grupa autora posmatra socijalno preduzetništvo kao društveno odgovorne prakse komercijalnih preduzeća angažovanih u međusektorsko partnerstvo.[8] Treća grupa gleda na socijalno preduzetništvo kao sredstvo za ublažavanje socijalnih problema i katalizator društvenih transformacija.[9] U tabeli ispod, prikazane sun eke od definicija socijalnog preduzetništva.
| Tabela: Definisanje socijalnog preduzetništva | ||
| Autor/i i godina | Definicija | |
| Alvord, Brown, & Letts
(2004) |
SOCIJALNO PREDUZETNIŠTVO
Socijalno preduzetništvo stvara inovativna rešenja za rešavanje društvenih problema i mobiliše ideje, kapacitete, resurse i socijalne odnose koji su potrebni za održive društvene |
|
| Saïd Business School
(2005) |
Socijalno preduzetništvo može da se definiše kao profesionalni,
inovativni i održivi pristup sistemskim promenama koji rešava tržišne nedostatke i povećava mogućnosti. |
|
| Mort,Weerawardena, &
Carnegie (2002) |
Socijalno preduzetništvo je multidimenzionalna tvorevina koja
uključuje ispoljavanje etičkog preduzetničkog ponašanja kojim se postiže društvena misija, koherentno jedinstvo cilja i akcije u moralnom smislu, sposobnost da se prepozna društvena vrednost koja stvara mogućnosti i ključne liderske karakteristike inovaciju, proaktivnost i preuzimanje rizika. |
|
| Bornstein (2004) | SOCIJALNI PREDUZETNICI
Socijalni preduzetnici su ljudi sa novim idejama za rešavanje glavnih problema koji su neumoljivi u praćenju sopstvene vizije, ljudi koji jednostavno ne prihvataju “ne” kao odgovor, koji ne odustaju dok se njihova ideja ne raširi onoliko koliko je to moguće. |
|
| Boschee (1998) | Socijalni preduzetnici su neprofitni izvršioci koji posvećuju
značajnu pažnju na tržišna kretanja, ne gubeći iz vida svoju osnovnu misiju, ne bi li nekako izbalansirali moralne imperative i profitne motive ‐ i taj balans kom teže jeste srce i duša ovog |
|
| Thompson, Alvy,
& Lees (2000) |
Socijalni preduzetnici su ljudi koji uviđaju gde postoji mogućnost
da se zadovolji neka potreba na koju državni socijalni sistem nije odgovorio ili nije mogao da odgovori i koji spaja potrebne resurse (uglavnom ljude, često volontere, novac i nepokretnosti) i koristi ih da “nešto promeni”. |
|
Izvor: Značenje i oblici socijalnog preduzetništva / Vuk Raičević, Rade Glomazić. – Beograd : Friedrich ebert stiftung, 2012
Socijalno preduzetništvo predstavlja inovativan rješavanja različitih ekonomskih, obrazovnih, zdravstvenih i ekoloških problema ljudi u njihovoj zajednici kroz vlastiti rad, udruživanje i primjenjivanjem održivih poslovnih modela.
Socijalno preduzetništvo je dio socijalne ekonomije. Socijalna ekonomija je dio ekonomske stvarnosti u kojoj se uzajamno prepliću pitanja socijalne inkluzije, blagostanja, socijalnog staranja i socijalnog kapitala sa fokusom na jednu razvojnu perspektivu. Ona podrazumijeva primjenu principa socijalne odgovornosti. Socijalna ekonomija je sektor koji u velikoj mjeri doprinosi zapošljavanju, održivom rastu i pravednijoj raspodjeli bogatstva.
Tipovi socijalnih preduzeća
Konceptualni okvir socijalnih preduzeća zavisi od tradicije I pravnog okvira u kojem se određuje funkcionisanje organizacija trećeg sektora. Iz tih razloga, otežano je statističko praćenje i evidentiranje ovih organizacija. Tako npr. UN upućuje na nacionalnu definiciju i sistem praćenja ovih organizacija, a sistem praćenja Evropske unije navodi da su socijalna preduzeća privatna i formalno organizovana preduzeća koja su autonomna u donošenju i bazirana na dobrovoljnom članstvu.
Prema defi niciji Evropske komisije radi se o organizacijama koje su:[10]
– privatne – nisu dio državnog aparata;
– formalno organizovane – imaju neki pravni osnov po kojem se osnivaju;
– autonomne u odlučivanju – mogu birati i raspuštati svoja upravna tijla, kontrolisati i organizovati njihove aktivnosti;
– slobodne – članstvo nije obavezno;
– samo djelimično profitne, a distribucija profita nije proporcionalna kapitalu nego odgovara njihovim aktivnostima;
– okrenute zadovoljavanju potreba a ne stvaranju kapitala;
– imaju demokratsko odlučivanje („jedan čovjek, jedan glas”) koje je nezavisno od kapitala jer kontrolu donošenja odluka imaju članovi.
Evropska Unija pod „socijalnim preduzećima”podrazumijeva preduzetničke organizacije koje ujedno imaju ograničene profitne ali i neprofitne, socijalne ciljeve. Savremena socijalna preduzeća postavljaju socijalne ciljeve ispred poslovne politike. Kako bi ova preduzeća dobila određene beneficije i podsticaj moraju imati neprofitnu distribuciju dobara, demokratsku unutrašnju organizaciju, da provode politiku unaprjeđenja kvaliteta života u zajednici, da ne pripadaju političkim partijama i da doprinose socijalnoj integraciji.
Prema Borzaga,[11] socijalna preduzeća koja se bave radnom integracijom mogu se klasifikovati u četiri glavna modela:
a) Organizacije za reintegraciju radnika – nude prelazno zapošljavanje radnicima koji imaju problema u zapošljavanju na tržištu rada kojima je potrebna dodatna podrška ili obuka. Ovo su najčešće zastupljena preduzeća. Prepoznata su kao centri za trening i razvoj vještina i kvalifikacija za poslove koji su traženi na tržištu rada, prekvalifi kacije i druge vrste obuke za pronalaženje posla. Ovaj tip preduzeća ima dobre šanse da bude ekonomski održiv.
b) Preduzećima koja zapošljavaju socijalne grupe koje teško nalaze posao na tržištu rada – stvaraju uslove za samostalni rad nezaposlenih kada se kreiraju poslovi koji će vremenom biti ekonomski održivi. Ova preduzeća zapošljavaju marginalizovane socijalne grupe ili pojedince koje teško nalaze posao na tržištu rada ili su korisnici socijalnog staranja. Preduzeća ovog tipa su uglavnom ekonomski održiva iako ponekad mogu da traže donacije ili pomoć državnih institucija.
c) Socijalna preduzeća koja pružaju radnu integraciju uz permanentnu finansijsku podršku – najčešće državne institucije, koje zapošljavaju hendikepirane kojima je neophodna rehabilitacija u skladu sa njihovimpreostalim sposobnostima. Ovaj model preduzeća spade u tradicionalni oblik socijalnih preduzeća koja su poznata i kod nas kao zaštitne radionice za zapošljavanje invalida. Prisutan je u većini evropskih zemalja.
d) Preduzeća koja pružaju mogućnost resocijalizacije – daju podršku ljudima sa ozbiljnim problemima prilagođavanja. Tu spadaju alkoholičara, narkomani ili osobe sa težim mentalnim i fizičkim poremećajima.
Kao primjer, mogu se navesti centri za prilagođavanje za rad u Franscuskoj koji obezbeđuju resocijalizaciju bivšim zatvorenicima. Ovakva preduzeća predstavljaju centre za okupacionu terapiju i prilagođena su socijalnim i zdravstvenim problemima korisnika.
U odnosu sa „treći sektor” ili „neprofitne organizacije”, Socijalna preduzeća se nalaze u jednom od spektara „trećeg sektora” ili „neprofitnih organizacija”, jer imaju njihove karakteristike, kao što su dobrovoljnost udruživanja, formalna organizaciona struktura i autonomni sistem donošenja odluka.[12] Socijalna preduzeća karakteristična su po tome da preduzimaju ekonomske aktivnosti koje, da ne nerazvijaju preduzetništvo, već i da rade na poboljšanju kvaliteta života.
Socijalno preduzeće je na kontinuumu između privatnog i javnog sektora.
Tabela: Područje socijalnog preduzeća
| Vlasništvo | ||
| Javno | Privatno | |
| Socijalna svrha | Socijalna administracija | Socijalna preduzeća |
| Primarni ciljevi | ||
| preduzeća | Javna preduzeća | Privatne industrije |
| Komercijalna svrha | ||
Na horizontalnoj osi, svaka preduzeće ili organizacija je kategorisano na osnovu njegovog vlasništva . Na levoj strani je javno vlasništvo, a na desnoj strani je privatna industrija . ” Privatno industrija ” obuhvata sve ekonomske aktivnosti sa kapitalom u vlasništvu jednog (ili više ) privatnih vlasnika, u cilju stvaranje profita. Vlasnici kapitala snose rizik. “Javno vlasništvo” obuhvata sve ekonomske aktivnosti u kojima javni sektor posjeduje kapital.
Na vertikalnoj osi svaki preduzeće ili organizacija je kategorisano prema svom osnovnom cilju, “socijalne svrhe ” na vrhu da “komercijalne svrhe ” na dnu . Socijalni cilj je primarni cilj preduzeća ako ispunjava određene uslove, u koje spade etički koncept, misija, socijalno ekonomsko stvaranje vrijednosti i prisvajanja zarada, pod uslovom da se dobici i resursi investiraju za dobrobit ugroženih ljudi. Ako nijedan od gore navedenih kriterijuma nije ispunjen , ili primarni cilj preduzeća je komercijalan, preduzeće se nalazi na dnu vertikalne ose.
Rasprostranjenost socijalnih preduzeća u EU
Preko mreže soccijalnih preduzeća, država premoštava institucionalni vakum u sistemu blagostanja. Ova preduzeća pomažu da se prevladaju problemi prekomjerne nezaposlenosti i siromaštva. Ona nude brza i inovativna rešenja na zadovoljavanje individualnih i kolektivnih potreba. U tabeli ispod, dati su podaci o broju zaposlenih u socijalnim preduzećima u zemljama EU. Vidljivo je da u 15 “starih” zemalja EU, ima 6,4% zaposlenih u socijalnim preduzećima.
Tabela : Plaćeni rad u socijalnoj ekonomiji u odnosu na zaposlene u profi tnim preduzećima u zemljama Evropske unije (2002-2003)
| ZEMLJA | ZAPOSLENI U SOCIJALNOJ EKONOMIJI | BROJ UKUPNO ZAPOSLENI* | % |
| Holandija | 772.110 | 8.089.071 | 9,5 |
| Irska | 155.306 | 1.730.381 | 9 |
| Francuska | 1.985.150 | 23.859.402 | 8,3 |
| Finska | 175.397 | 2.354.265 | 7,5 |
| Belgija | 279.611 | 4.048.499 | 6,9 |
| Austrija | 260.145 | 3.786.969 | 6,9 |
| Italija | 1.336.413 | 21.477.906 | 6,2 |
| Velika Britanija | 1.711.276 | 27.960.649 | 6,1 |
| Danska | 160.764 | 2.684.311 | 6 |
| Nemačka | 2.031.837 | 35.850.878 | 5,7 |
| Španija | 872.214 | 16.155.305 | 5,4 |
| Švedska | 205.697 | 4.252.211 | 4,8 |
| Slovačka | 98.212 | 2.118.029 | 4,6 |
| Portugalija | 210.950 | 4.783.988 4,4 | 4,4 |
| Estonija | 23.250 | 565.567 | 4,1 |
| Luksemburg | 7.248 | 187.809 | 3,9 |
| Poljska | 529.179 | 13.470.375 | 3,9 |
| Češka Republika | 165.221 | 4.707.477 | 3,5 |
| Mađarska | 75.669 | 3.831.391 | 2 |
| Grčka | 69.834 | 3.832.994 | 1,8 |
| Kipar | 4.491 | 307.305 | 1,5 |
| Litvanija | 7.700 | 1.378.900 | 0,6 |
| Slovenija | 4.671 | 888.949 | 0,5 |
| Malta | 238 | 146.500 | 0,2 |
| Letonija | 300 | 960.304 | 0 |
| UKUPNO EU | 11.142.883 | 189.429.435 | 5,9 |
| Evropa-15 | 10.233.952 | 161.054.638 6,4 | 6,4 |
| Nove članice-10 | 908.931 | 28.374.797 | 3,2 |
* Radna populacija između 16 i 65 godina, Eurostat, 2002.
Izvor: The Social Economy in the European Union 2007, Report of European Economic and Social Committee (EESC)
Iz tabele je vidljivo da je u Evropskoj Uniji u socijalnim preduzećima zaposleno preko 11 miliona osoba. U EU bilježi setrend stalnog porasta broja i organizacionih oblika u okviru socijalne ekonomije. U 2005. godini je u zemljama Evropske unije bilo registrovano preko 240,000 kooperativa. One direktno zapošljavaju 4.7 miliona ljudi, imaju 143 miliona članova i donose preko 4 % nacionalnog dohotka.[13]
Ovi oblici organizovanja doprinose, kako zapošljavanju, tako i rješavanju nagomilanih socijalnih problema. Treba naglasiti da zdravstvo i socijalna zaštita koju omogućava socijalna ekonomija obuhvata 120 miliona korisnika.[14] Uglavnom je u pitanju zadovoljavanje onih socijalnih potreba koje nisu ispunjene programima klasičnih privatnih preduzeća ili u državnom sektoru. Giulia Galera (2004) navodi da je zapošljavanje u ovim organizacionim formama veoma popularno u većem broju zemalja Evropske unije, pae čak i u skandinavskim zemljama koje krizu državnih programa rješavaju na osnovama socijalne ekonomije.[15] Različite zemlje imajurazličite pristupe u organizovanju ovih preduzeća. Tako je, na primer u Švedskoj 66% privatnih dnevnih centara za pomoć i njegu ugroženih grupa djeluju na principu kooperativa. U Finskoj mreže seoskih kooperativa pružaju socijalne i zdravstvene usluge u lokalnim zajednicama. Kooperative u Španiji uglavnom se bave socijalnim i zdravstvenim uslugama i radnom integracijom. Velika Britanija svojim mjerima podstiče lokalno preduzetništvo da ostvarenim profitom finansira socijalne potrebe u zajednici. Istraživanja pokazuju da trenutno djeluje preko 40 različitih tipova delatnosti u okviru socijalnih preduzeća (tabela ispod).
Tabela: Socijalna preduzeća u Velikoj Britaniji
| TIPOVI PROIZVODNJE
I USLUGA |
VRSTE SOCIJALNIH
PREDUZEĆA |
BROJ
ORGANIZACIJA % |
| Socijalne usluge | 29 | 19 |
| Recikliranje | 28 | 18 |
| Usluge za preduzeća | 19 | 12 |
| Personalni socijalni servisi | 14 | 9 |
| Održavanje parkova i
urbana regeneracija |
12 | 8 |
| Prerađivačka industrija | 10 | 6 |
| Građevinska industrija | 9 | 6 |
| Restorani i hoteli | 8 | 5 |
| Prevoz i telekomunikacije | 7 | 5 |
| Kultura i rekreacija | 7 | 5 |
| Edukacija | 5 | 3 |
| Trgovina | 3 | 2 |
| Usluge | 3 | 2 |
| Poljoprivreda | 1 | 1 |
| Ukupno | 155 | 100 |
Nyssens, M.(ed) (2006) Social Enterprise at the Crossroads of Market, Public Policies and Civil Societies, Universite Catolique de Louvain, Belgium.
Kao što tabela iznad prikazuje, socijalna preduzeća zamjenjuju javne programe, posebno programe za hendikepirane. Javni sektor ne nudi adekvatna rješenja u okviru postojećih državnih programa socijalne zaštite. Socijalna preduzeća preuzimaju socijalnu odgovornost za dio populacije koji nije dovoljno obuhvaćen državnim socijalnim programima. U istraživačkim studijama vezano za ovu oblast, navodi se da su socijalna preduzeća, pored djelatnosti socijalnih usluga. socijalna preduzeća suusmerene na brojne lokalne problem kao što su: reciklaža, organizovanje transporta, turizam, lokalne rukotvorine ili organizovanje slobodnog vremena, socijalno stanovanje i zaštita životne sredine.[16] [1]www.eupress.net,februar, 2014.
[2]Defourny, J., Nyssens, M. (eds.) (2008) Social Enterprise in Europe: Recent Trends and Developments, paper EMES Research Network [3]Borzaga, C. and Defourny, J.2001 (eds) Th e Emergence of Social Enterprise, London and New York: Routledge [4]Borzaga, C. and Defourny, J.2001 (eds) Th e Emergence of Social Enterprise, London and New York: Routledge [5]Duke University Fuqua School of Business Alumni Newsletter. December 2007. “J. Gregory Dees Honored forLifetime Achievement in Social Entrepreneurship”. <http://www.fuqua.duke.edu/alumni/connect/pnews/120707-dees.htm> [6]Dees, Gregory and Anderson, Beth. 2006. “Enterprising Social Innovation: The Intersection of Two Schools of Practice and Thought”. <http://www.caseatduke.org/articles/0806knowledge/index.html> [7]Austin, J., Stevenson, H., & Wei-Skillern, J. (2003) Social entrepreneurship and commercial entrepreneurship: Same, different, or both? (Working paper series no. 04-029). Harvard Business School. [8]Sagawa, S., & Segal, E. (2000) Common interest, common good: Creating value through business and social sector partnership. California Management Review, 42(2): 105–122. [9]Alvord, S., David Brown, L., and Letts, C.W. (2004) „Social Entrepreneurship and Societal Transformation: An Exploratory Study‟, Journal of Applied Behavioral Science, 40(3): 260-282. [10]Socijalna preduzeća i uloga alternativne ekonomije u procesima evropskih integracija / [Marija Parun Kolin, Nevena Petrušić ] . – Beograd : Evropski pokret u Srbiji, 2007 [11]Borzaga, C. and Defourny, J.2001 (eds) Th e Emergence of Social Enterprise, London and New York: Routledge [12]Kolin, M.(2007) Uloga neprofi tnog sektora i socijalnih preduzeća u novim programima zapošljavanja u knjizi Ekonomija i sociologija Institut društvenih nauka, Beograd [13]Cooperatives Europe (2006), navedeno prema: Th e Social Economy in the European Union 2007, Report of European Economic and Social Committee (EESC). [14]ACME, Association des cooperatives et mutuelles d’assurance, http://www.acmeeu.org. 16.3.2014. [15]Galera, G. (2004) Th e evolution of the co-operative form: an international perspective in Borzaga, C. Spear, R (ed.) Trend and challenges for Co-operatives and Social Enterprises in developed and transitional countries, University of Trento [16]Kolin, M. Paunovic, Z.(2007) Neprofi tni sektor i socijalna preduzeća u Milan Podunavac (ed.) Godišnjak Fakulteta političkih nauka 2007, Čigoja, Beograd